Tuż za rogiem Galerii Narodowej, w parku stoi niepozorna prawosławna cerkiew. Warto wejść do środka, który kryje 2000 metrów kwadratowych fresków oraz trójrzędowy ikonostas.
Architekt: Momir Korunović
Ikonostas: wykonany w pracowni braci Nestora i Lazara Aleksijevića z Macedonii (1939/40) w duchu barokowym
Ikony: dzieło Mirka Šubica (wykonane w roku 1940)
Freski: wykonał Dragomir Jašovici w latach 1986–1994 – są wzorowane na freskach serbskich
Krótka choć długa historia Cerkwi Św. Św. Cyryla i Metodego Serbskiego Kościoła Prawosławnego w Lublanie:
1921 powstanie parafii prawosławnej w Lublanie
1932 poświęcenie kamienia węgielnego
1936 wybudowanie budynku
1940 król Jugosłowiański funduje ikonostas
1941 przerwanie budowy ze względu na najazd wojsk niemieckich
+40 lat – wstrzymanie budowy ze względu na sprzeciw władz komunistycznych
1986 wznowienie prac budowlanych
+11 lat ozdabianie wnętrza freskami
1997 poświęcenie fresków
2003 poświęcenie cerkiewnej dzwonnicy
2005 konsekrowanie ukończonej świątyni, otrzymanie od Watykanu relikwi św. Atanazego Wielkiego
IKONOSTAS:
I rząd – Ikony namiestne z carskimi wrotami (na środku): (od lewej)
1) Michał Anioł
2) ikona świątynna (chramowa) – informuje jakiemu świętu, jakiemu świętemu poświęcona jest cerkiew.: Św. ŚW. Cyryl i Metody
3) Matka Boska z dzieciątkiem Jezus na ręku [w przedstawieniu: Hodigitria (Hodegetria)]
4) Chrystus Nauczający (Pantokrata), prawą uniesioną ręką błogosławi, a w lewej trzyma otwartą księgę.
5) ikona ukazująca Jana chrzciciela – Anioła Pustyni, zwiastuna ze skrzydłami (oznaczającymi bożą moc). Prawą uniesioną dłonią błogosławi w lewej trzyma rozwinięty zwój prawdopodobnie wraz z kielichem (poteironem) [jednak ze względu na przysłaniającą to miejsce lampę nie jestem tego pewna] atrybuty: krzyż, zwój, drzewo z wbitą siekierą (Mt 3, 10; Łk 3, 9.) >> Jan Chrzciciel został ścięty ok. 32 roku.
6) ikona przedstawiająca najbardziej czczonego w tych okolicach świętego: Św. Sawa Serbski – to szczególna postać dla Serbów – pierwszy arcybiskup Serbii, chrystianizował Serbię i stworzył podwaliny jej państwowości (m.in. prawo).
Przedstawiany jest najczęściej z długą brodą, w liturgicznych szatach biskupich, zdobionych w duże krzyże. Prawą ręką błogosławi, a w lewej trzyma ewangelię.
II rząd:
w centrum: Ostatnia Wieczerza
po obu stronach 12 apostołów:
1) Andrzej (Przedstawiany jest jako starszy mężczyzna o gęstych, siwych włosach i krzaczastej, krótkiej brodzie.)
2) Bartłomiej
3) Szymon ( W ikonografii Wschodu apostoł przedstawiany jest jako starszy mężczyzna z krótkimi, siwiejącymi włosami [rzadziej z bardzo zaawansowaną łysiną] i krótką brodą, ubrany w typowe dla apostołów szaty: paliusz, tunikę i sandały. Prawą dłoń ma złożoną w geście błogosławieństwa, w lewej najczęściej trzyma zwinięty zwój. Najczęściej występuje w gronie innych apostołów na ikonach przedstawiających epizody z życia Chrystusa.)
4) Filip
5)
6)
7) Jakub Młodszy
8) Mateusz
9) Tomasz
10) Jonasz
11) Jakub Starszy
12)
To udało mi się tak rozszyfrować ale mogą być nieścisłości.
Zwieńczenie ikonostasu:
Scena Ukrzyżowania Chrystusa
po lewej Maria, po prawej Jan Ewangelista
ŹRÓDŁA:
– www.old.cerkiew.pl
– www.dlib.si – pdf
– www.rtvslo.si
– pdf
– pdf2
– www.typo.cerkiew.pl
– www.przegladprawoslawny.pl